تراز پرداخت

تراز پرداخت ها یا Balance of Payments گزارشی است که در آن معاملات ومبادلات اشخاص حقیقی و حقوقی مقیم یک کشور، با خارج به طور منظم برای مدت زمان خاص مانند سه ماهه یا یک سال درآن ثبت میگردد. در واقع تراز پرداخت، سندی است که خرید و فروش ها و مبادلات کمپانی ها و موسسات و بانک ها و سازمان های دولتی در آن ثبت می شود.

موارد کلیدی

•تراز پرداخت ها شامل هر دو حساب جاری و حساب سرمایه است.
•حساب جاری شامل درامد خالص مبادله کالاها و ارائه خدمات یک کشور ( درآمد خالص آن، بر روی سرمایه گذاری های مرزی تمرکز دارد) و نقل و انتقالات خالص آن است.
•حساب سرمایه شامل معاملات یک کشور در حوزه امور مالی و ذخایر بانک مرکزی میشود.
•مجموع تمام معاملات ثبت شده در تراز پرداخت باید صفر باشد. با این حال، نوسانات نرخ ارز و تفاوت در شیوه های حسابداری ممکن است عملا مانع از این امر شود.

مفهوم تراز پرداخت

تراز پرداخت(BOP) که به تراز پرداخت های بین المللی نیز معروف است به خلاصه ی کلیه معاملات انجام شده توسط افراد ، شرکتها و ارگانهای دولتی یک کشور با اشخاص، شرکتها و ارگانهای دولتی خارج از کشور می پردازد. این معاملات شامل واردات و صادرات کالا ،ارائه خدمات و سرمایه و همچنین پرداخت های نقل و انتقالاتی مانند کمک های خارجی و حواله های خارج از کشور می باشد.
تراز پرداخت های یک کشور و موقعیت خالص سرمایه گذاری بین المللی آن، همه باهم حساب های بین المللی آن را تشکیل می دهد.

تراز پرداخت, معاملات را به دو حساب تقسیم می کند:

• حساب جاری 
• حساب سرمایه

گاهی اوقات حساب سرمایه را حساب مالی نیز می نامند . حساب جاری شامل معاملات و مبادلات کالا ها، خدمات ، درآمد سرمایه گذاری و نقل وانتقالات جاری می باشد. حساب سرمایه شامل معاملات امور مالی و ذخایر بانک مرکزی است. بطور خلاصه ،این حساب فقط شامل معاملات حول حوزه ی امور مالی شکل می گیرد.

حساب جاری

حساب جاری در محاسبات تولید ملی ثبت و ذکر می شود. در حالی که حساب سرمایه اینگونه نیست.
با شرط آنکه حساب سرمایه به طور کامل تعریف شود، مجموع کلیه معاملات ثبت شده در تراز پرداخت باید صفر باشد. دلیل آن این است که هر اعتباری که در حساب جاری ثبت می شود، بدهی متقابل آن در حساب سرمایه ثبت می شود و بالعکس. اگر کشوری کالایی را صادر کند (تراکنشی در حساب جاری)، در صورت پرداخت آن کالا (تراکنشی در حساب سرمایه) در واقع سرمایه خارجی را وارد کرده است.

اگر کشوری نتواند واردات خود را از طریق صادرات سرمایه تأمین کند، باید این کار را با مصرف ذخایر خود انجام دهد. این وضعیت غالباً تحت عنوان کسری بودجه تراز پرداخت شناخته می شود. طبق تعریف گفته شده, عملا تراز پرداخت کل باید به صفر برسد. عملاً اختلاف آماری به دلیل دشواری در حسابرسی دقیق معاملات بین اقتصاد یک کشور و سایر کشورهای جهان بوجود می آید. (از جمله اختلافات ناشی از  ارزها)

سیاست اقتصادی و تراز پرداخت ها

تراز پرداخت ها، در تدوین سیاست های اقتصادی ملی و بین المللی بسیار مهم است. برخی ویژگی های خاصی از داده های تراز پرداخت، مانند عدم تعادل پرداخت ها و سرمایه گذاری مستقیم خارجی، موضوعات کلیدی هستند. که سیاست گذاران یک کشور به دنبال حل آنها هستند.

سیاست های پولی غالباً اهداف مشخصی را هدف قرار می دهند، که بر تراز پرداخت ها تأثیر می گذارند.
به عنوان مثال، ممکن است یک کشور سیاست هایی را طراحی کند که صرفا برای جذب سرمایه گذاری خارجی در یک بخش خاص طراحی شده باشد، در حالی که کشورهای دیگر می توانند ارز خود را در سطح ساختگی (عمدی) پایین نگه دارد تا صادرات را افزایش  دهد و ذخایر ارزی خود را ایجاد کند. تأثیر این سیاست ها در نهایت در داده های تراز پرداخت ها ظهور پیدا خواهد کرد.

عدم تعادل بین کشورها

زمانی که تراز پرداخت های یک کشور لزوماً باعث صفر شدن حساب های جاری و سرمایه می شود، عدم تعادل بین حساب های جاری کشورهای مختلف نیزممکن است پدیدار شود. طبق گزارش بانک جهانی، ایالات متحده بیشترین کسری حساب جاری جهان که معادل ۴۹۸ میلیارد دلار بود را در سال ۲۰۱۹ داشت و آلمان بیشترین مازاد جهان که معادل ۲۷۵ میلیارد دلار است را داشت.

این عدم تعادل می تواند باعث ایجاد تنش در بین کشورها شود. دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ در بستر معکوس کردن کسری تجارت ایالات متحده، به ویژه با مکزیک و چین، کارزار انتخاباتی را آغاز کرد. اکونومیست در سال ۲۰۱۷ استدلال کرد که "مازاد آلمان فشار نامعقولی بر سیستم تجارت جهانی وارد می کند"  زیرا "برای جبران چنین مازادی و تأمین تقاضای کل برای ادامه کار مردم، بقیه دولتمردان باید وام بگیرند. و با همان مقدار واگذاری خرج کنند".

همچنن رئیس جمهور وقت ایالات متحده، دوناد ترامپ برای تعادل کسری تجاری، با کشور چین وارد جنگ تجاری شد. این جنگ تجاری همراه شد با شیوع بیماری کویید 19 از کشور چین.

تاریخچه تراز پرداخت

تاریخچه تراز پرداخت (BOP) قبل از قرن نوزدهم، معاملات بین المللی با طلا انجام می شد. و انعطاف پذیری کمی را برای کشورهایی با کسری معاملاتی مقدور می کرد. به علت نبود رشد, تحریک مازاد تجاری روش اصلی تقویت موقعیت مالی یک کشور بود.

همچنین به علت نبود ادغام مناسب اقتصادهای ملی با یکدیگر, عدم تعادل تجاری شدید به ندرت باعث بحران می شد.
انقلاب صنعتی, ادغام اقتصادی بین المللی را افزایش داد. و بحران های تراز پرداخت بیش از پیش رخ داد.
رکود بزرگ منجر به کنارگذاشتن استاندارد طلا و کاهش ارزش رقابتی ارزها شد. اما سیستم برتون وودز (که از پایان جنگ جهانی دوم تا دهه 1970رایج بود)، این سیستم یک دلار قابل تبدیل به طلا با نرخ ارز ثابت به ارزهای دیگر را معرفی و رواج داد. با افزایش حجم و تقاضا پول ایالات متحده و عمیق تر شدن کسری تجاری آن، دولت قادر به بازخرید کامل ذخایر دلاری بانکهای مرکزی خارجی برای طلا نشد. و سیستم کنار گذاشته شد.

از زمان نیکسون شاک ارزها آزادانه شناور شدند. ( دوره ی پایانی تبدیل پذیری دلار به طلا ). به این معنی که کشوری که کسری تجاری را تجربه می کرد می توانست ارز خود را به طور ساختگی کاهش دهد. ( برای مثال با احتکار ذخایر خارجی ). زیرا که باعث جذابیت و افزایش محصولات صادراتی خود شود. به دلیل افزایش تحرک سرمایه از آن طرف مرزها، گاهی اوقات بحران تراز پرداخت رخ می دهد. و باعث افت شدید ارز می شود. همانند بحرانی که در کشورهای آسیای جنوب شرقی در سال ۱۹۹۸ اتفاق افتاد می شود.

دوران رکود اقتصادی بزرگ

در دوران رکود اقتصادی بزرگ، چندین کشور برای تقویت صادرات خود، اقدام به کاهش ارزش پول خود کردند. همه بانک های بزرگ مرکزی جهان در آن زمان با اجرای سیاست پولی انبساطی به بحران مالی پاسخ دادند. این امر منجر به افزایش ارزش پول کشورهای دیگر، به ویژه در بازارهای در حال ظهور در برابر دلار آمریکا و سایر ارزهای اصلی شد. بسیاری از این کشورها با پشتیبانی از سیاست پولی خود، برای حمایت از صادرات خود (خصوصاً کشورهایی که صادرات آنها از جانب تقاضای جهانی راکد در دوران رکود بزرگ تحت فشار بود) با سست شدن بیشتر سیاست های پولی خود پاسخ دادند.