سیاست پولی
سیاست پولی به مجموعه ایی از ابزارهای بانک مرکزی گفته میشود که برای کنترل عرضه پول و ارتقای رشد اقتصادی و همچنین کنترل تورم، مورد استفاده قرار میگیرد. به طورمثال در ایالات متحد، بانک مرکزی فدرال رزرو برای دستیابی به حداکثر اشتغال و در عین حال کمنترل تورم، از سیاست های پولی استفاده میکند.
مفهوم سیاست پولی
سیاست پولی به کنترل مقدار پول موجود در اقتصاد گفته میشود. آمارهای اقتصادی مانند تولید ناخالص داخلیGDP، نرخ تورم، نرخ رشد صنعت، بر سیاست های پولی بانک مرکزی تاثیر می گذارد.
یک بانک مرکزی برای کنترل میزان پول در اقتصاد ممکن است نرخ های بهره ایی برای وام ها را کاهش و یا افزایش دهد. در این صورت موسسات مالی نرخ های تغییر یافته را در مورد مشتریان خود(مشاغل، شرکت ها، خانوارها) تنظیم میکنند. نرخ بهره ای وام اگر افزایش یابد، موسسات و یا شرکت ها میل کمتری برای دریافت وام با نرخ بهره ایی بالا خواهند داشت و در این صورت نقدینگی در اقتصاد کاهش خواهد یافت. و چنانچه نرخ بهره ای وام کاهش یابد مشاغل و شرکت ها تمایل بیشتری برای دریافت وام خواهند داشت و در این صورت نقدینگی در اقتصاد افزایش خواهد یافت.
علاوه بر این بانک های مرکزی میتوانند در سیاست پولی خود، اوراق قرضه دولتی را بخرند و یا بفروشند. خرید اوراق توسط بانک مرکزی به معنای تزریق نقدینگی به جامعه است.
انواع سیاست پولی
سیاست های پولی بسته به سطح رکود و یا رشد اقتصاد بصورت انبساطی و یا انقباضی انجام میشود.
سیاست انقباضی
در سیاست انقباضی نرخ های بهره افزایش پیدا میکند و عرضه پول به اقتصاد محدود میشود تا رشد اقتصادی را کاهش دهند و در نتیجه تورم نیز کاهش یابد. جایی که قیمت کالا ها و خدمات در جامعه افزایش یابد برای مهار آن باید نقدینگی در اقتصاد کم شود و قدرت خرید مصرف کننده باید پایین بیاید تا قیمت کالاها و خدمات کنترل شود.
سیاست انبساطی
در زمان کاهش رشد اقتصادی، سیاست انبساطی باعث رشد فعالیت اقتصادی میشود.با کاهش نرخ های بهره، پس انداز جذابیت کمتری پیدا کرده و هزینه های مصرف کننده افزایش پیدا میکند.
اهداف سیاست پولی
سیاست های پولی در جهت کنترل تورم و کاهش بیکاری و کنترل ارز محلی توسط بانک مرکزی انجام میشود.
تورم
سیاست پولی انقباضی برای پایین آوردن تورم بالا و کاهش سطح گردش پول در اقتصاد استفاده میشود.
بیکاری
سیاست پولی انبساطی با افزایش نقدینگی در اقتصاد، بیکاری را کاهش میدهد. چرا که با افزایش نقدینگی شرکت های منابع بیشتری برای استخدام نیروی کار در اختیار خواهند داشت.نرخ بهره پایین باعث افزایش نقدینگی و گسترش بازار کار میشود.
ارزش ارز
نرخ ارزهای داخلی و خارجی میتوانند تحت تاثیر سیاست های پولی قرار بگیرند. با افزایش عرضه پول، ارز داخلی نسبت به ارز خارجی ارزان تر میشود.
ابزارهای سیاست های پولی
بانک مرکزی برای کنترل تورم و همچنین رونق اقتصادی از ابزار هایی که در اختیار دارد استفاده میکند. تا زمانی که رونق اقتصادی شگل گرفت و در نتیجه آن تورم بالا رفت بتواند با کندی رشد اقتصاد تورم را مهار کند.
عملیات بازار آزاد
در عملیات بازار آزاد، بانک مرکزی، اوراق قرضه را از سرمایه گذاران میخرد( در جهت افزایش نقدینگی) و یا اوراق قرضه اضافی را به سرمایه گذاران میفروشد( درجهت کاهش نقدینگی).
هدف از این کار تعدیل نرح مجودی برای تغییرات نرخ های بهره کوتاه مدت و تاثیرگذاری روی سایر نرخ های بهره است.
نرخ بهره
بانک مرکزی ممکن است نرخ سود بانکی و نرخ سود وام را جهت تعادل رونق اقتصادی و تورم، تغییر دهد. این نرخ به عنوان نرخ تنزیل نیز شناخته میشود. با افزایش نرخ های بهره سرمایه گذاران سرمایه خود را از چرخه اقتصاد به سمت ذخیره سازی انتقال میدهند و به دلیل نرخ بهره بالای وام، اشتیاقی برای دریافت وام و افزایش نقدینگی خود ندارند. در این صورت رشد اقتصاد کند و تورم به دلیل کمتر شدن قدرت خرید کاهش پیدا خواهد کرد. و در نقطه مقابل چنانچه نرخ های بهره را کاهش دهد، پس انداز و ذخیر سرمایه ها جذابیت کمتری پیدا خواهد کرد و با استفاده از وام های با بهره پایین نقدینگی به اقتصاد تزریق شده و رشد اقتصاد قوی میشود و به دلیل افزایش قدرت خرید مصرف کننده تورم بالاتر خواهد رفت.
ذخیره مورد نیاز
مقامات بانک مرکزی میتوانند ذخایر الزامی( وجوهی را که بانک ها باید به عنوان نسبتی از سپرده های مشتریان نگه دارند) را دستکاری کنند تا اطمینان حاصل شود که آنان میتوانند بدهی های خود را بپردازند.
کاهش این ذخایر الزامی، سرمایه بیشتری را برای بانک ها برای ارائه وام و یا خرید سایر دارایی ها آزاد میکند.
تفاوت بین سیاست پولی و سیاست مالی
سیاست پولی توسط یک بانک مرکزی برای ایجاد رونق اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری، محافظت از ارزش پول و مهار تورم اعمال میشود. بانک مرکزی با تغییرات در نرخ های بهره و یا ذخایر الزامی و یا از طریق عملیات بازار آزاد، بر نرخ استقراض، هزینه و میزان پس انداز تاثیر می گذارد.
سیاست مالی ابزار اضافه مورد استفاده دولت ها است، نه بانک مرکزی. در حالی که فدرال رزرو می تواند بر عرضه پول در اقتصاد تاثیر بگذارد، وزارت خزانه داری نیز میتواند پول بیشتر چاپ کند و سیاسات های مالیاتی جدیدی را اعمال کند.
هر دو ابزار پولی و مالی برای مقاصدی مشترک مورد استفاده قرار میگیرند.
رای خود را به این مطلب ثبت کنید
