سیستم ذخایر بانکی

ذخایر بانکی حداقل نقدینگی است که موسسات مالی باید در اختیار داشته باشند تا بتوانند الزامات بانک مرکزی را برآورده کنند. این پول فیزیکی است که باید توسط بانک در صندوق نگهداری شود یا در حساب خود در بانک مرکزی نگهداری شود. الزامات ذخایر نقدی برای اطمینان از این است که هر بانکی بتواند تقاضای بزرگ و غیرمنتظره برای برداشت را برآورده کند.

در ایالات متحده، فدرال رزرو مقدار وجه نقدی را (که به آن نسبت ذخیره می گویند)، دیکته می کند که هر بانک باید آن را ذخیره کند. در طول تاریخ، نرخ ذخیره از صفر تا 10 درصد سپرده های بانکی متغیر بوده است.

نکات برجسته:

• ذخایر بانکی حداقل  نقدینگی است که بانک ها باید در صورت تقاضای غیرمنتظره از سمت بانک مرکزی، آن را نگه دارند.
• ذخایر مازاد پول نقد اضافی است که بانک در اختیار دارد و از وام دادن خودداری می کند.
• ذخایر بانکی به منظور جلوگیری از هراسی که ممکن است در صورتی که مشتریان متوجه شوند که یک بانک پول نقد کافی برای پاسخگویی به تقاضاهای فوری ندارد، به وجود می آید نگهداری می شود.
• ذخایر بانکی ممکن است در یک گاوصندوق در محل بانک نگهداری شود یا به یک بانک بزرگتر یا یک بانک منطقه ای بانک مرکزی فدرال رزرو ارسال شود.
• از نظر تاریخی، نرخ ذخیره بانک های آمریکایی بین صفر تا 10 درصد تعیین شده است.

نحوه عملکرد ذخایر بانکی

ذخایر بانکی در درجه اول پادزهر وحشت هستند. فدرال رزرو بانک ها را موظف می کند که مقدار معینی وجه نقد را در ذخایر خود نگه دارند تا مجبور نباشند از برداشت مشتری از حساب خودداری کنند و احتمالاً باعث ورشکستگی بانکی شود.

بانک مرکزی همچنین ممکن است از سطوح ذخیره بانکی به عنوان ابزاری در سیاست پولی استفاده کند. بانک مرکزی میتواند ذخایر الزامی بانکی را کاهش دهد تا بانک ها در دادن تعدادی وام جدید و افزایش فعالیت اقتصادی آزاد باشند. یا بانک مرکزی الزام میکند تا بانک‌ها ذخایر خود را برای کاهش رشد اقتصادی، افزایش دهند.

در سال‌های اخیر، فدرال رزرو آمریکا و بانک‌های مرکزی سایر اقتصادهای توسعه‌یافته برای دستیابی به اهداف مشابه به تاکتیک‌های دیگری مانند تسهیل کمی (QE) روی آورده‌اند. بانک های مرکزی در کشورهای نوظهور مانند چین همچنان به افزایش یا کاهش سطح ذخایر بانکی برای سردکردن یا گرم کردن اقتصاد خود متکی هستند.

یک واقعیت:

فدرال رزرو از 26 مارس 2020  به دلیل شیوع و بحران کووید 19، حداقل ذخیره نقدی را به صفر درصد کاهش داد.

ذخایر بانکی مورد نیاز و مازاد

ذخیره بانکی یا ذخیره الزامی، حداقل پول نقدی است که بانک می تواند در اختیار داشته باشد. ذخایر اضافی عبارت است از هر وجه نقدی بیش از حداقل مورد نیاز که بانک به جای وام دادن به مشاغل و مصرف کنندگان در صندوق خود نگهداری می کند.

بانک ها انگیزه کمی برای حفظ ذخایر مازاد دارند، زیرا پول نقد عایدی ندارد و حتی ممکن است در طول زمان به دلیل تورم ارزش خود را از دست بدهد. بنابراین، بانک‌ها معمولاً ذخایر اضافی خود را به حداقل می‌رسانند و به جای نگهداری آن در خزانه، پول را به مشتریان قرض می‌دهند.

با این حال، ذخایر بانکی در دوره های رشد اقتصادی، به دلیل سیاست های انبساطی کاهش می یابد و در دوران رکود، به دلیل سیاست های انقباضی افزایش می یابد. در زمان های رشد اقتصاد، مشاغل و مصرف کنندگان بیشتر وام می گیرند و بیشتر خرج می کنند. در دوران رکود اقتصادی، آنها نمی توانند یا نمی خواهند بدهی اضافی بپذیرند. در زمان‌های خرابی اقتصاد، بانک‌ها همچنین ممکن است شرایط وام دهی خود را سخت‌تر کنند تا از نقدینگی در جامعه جلوگیری کنند.

تاریخچه ذخایر بانکی

علیرغم تلاش های مصمم الکساندر همیلتون، تا سال 1913، زمانی که سیستم فدرال رزرو ایجاد شد، بیش از چند دوره کوتاه یک سیستم بانکداری ملی وجود نداشت. 

تا آن زمان، بانک‌ها توسط ایالت‌ها منشور و تنظیم می‌شدند که نتایج متفاوتی داشت. فروپاشی بانک‌ها رایج بود تا اینکه یک وحشت مالی تمام عیار در سال 1907 منجر به درخواست اصلاحات شدو سیستم فدرال رزرو برای نظارت بر عرضه پول کشور ایجاد شد.

نقش آن به طور قابل توجهی در سال 1977 گسترش یافت، زمانی که کنگره در طول دوره تورم دو رقمی، ثبات قیمت را به عنوان یک هدف سیاست ملی تعریف کرد و کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) را در داخل فدرال رزرو برای اجرای آن تأسیس کرد.

ملاحظات خاص

ذخیره بانکی مورد نیاز از فرمولی پیروی می کند که توسط مقررات  فدرال رزرو تعیین شده است. این فرمول بر اساس کل مبلغ واریز شده در حساب های خالص تراکنش بانک است.

نسبت ذخایر الزامی نیز می تواند توسط بانک مرکزی به عنوان ابزاری برای اجرای سیاست های پولی مورد استفاده قرار گیرد. از طریق این نسبت، یک بانک مرکزی می تواند بر میزان پول موجود برای هزینه های استقراض (نرخ بهره) تأثیر بگذارد.

نسبت پوشش نقدینگی (LCR)

علاوه بر الزامات ذخیره بانکی تعیین شده توسط فدرال رزرو، بانک ها باید الزامات نقدینگی تعیین شده توسط توافقنامه بازل را نیز رعایت کنند. توافقنامه بازل مجموعه ای از مقررات بانکی است که توسط نمایندگان مراکز مالی بزرگ جهانی وضع شده است.

پس از فروپاشی بانک سرمایه‌گذاری آمریکایی برادران لمان Lehman Brothers در سال 2008، توافقنامه بازل در توافقنامه‌ای به نام بازل 3 اصلاح شد. این امر بانک ها را ملزم به حفظ نسبت پوشش نقدینگی مناسب (LCR) می کرد. LCR بانک ها و سایر مؤسسات مالی را ملزم می کند که دارایی های نقدی را برای پوشش خروجی وجوه به مدت 30 روز نگهداری کنند.

در صورت بروز بحران مالی، LCR برای کمک به بانک ها در جهت استقراض پول از بانک مرکزی طراحی شده است. LCR در نظر گرفته شده است تا اطمینان حاصل شود که بانک ها سرمایه کافی در اختیار دارند تا هر گونه اختلال کوتاه مدت سرمایه را برطرف کنند. توجه به این نکته مهم است که حتی زمانی که فدرال رزرو حداقل های ذخیره بانکی را کاهش می دهد، بانک ها همچنان باید الزامات LCR را رعایت کنند تا اطمینان حاصل کنند که پول نقد کافی برای انجام تعهدات کوتاه مدت خود در اختیار دارند.

مهم:

ذخایر مورد نیاز بانک توسط فدرال رزرو برای هر بانک بر اساس خالص تراکنش های آن تعیین می شود.

تأثیر بحران 2008

تا قبل از بحران مالی 2008-2009، بانک ها هیچ سودی برای ذخایر نقدی که در اختیار داشتند به دست نمی آوردند. این موضوع در 1 اکتبر 2008 تغییر کرد. به عنوان بخشی از قانون تثبیت اقتصادی اضطراری در سال 2008، فدرال رزرو شروع به پرداخت سود بانک ها از ذخایر آنها کرد. در همان زمان، فدرال رزرو برای افزایش تقاضا برای وام و حرکت دوباره اقتصاد، نرخ بهره را کاهش داد.

بانک‌ها ترجیح می‌دهند پول وام بدهند تا اینکه آن را در صندوق نگهداری کنند، اما با پرداخت سود به ذخایر نقدی این موضوع را به چالش می‌کشد. بانک ها پول نقد تزریق شده توسط فدرال رزرو را برداشتند و به جای وام دادن، آن را به عنوان ذخایر اضافی نگه داشتند تا سود دریافت کنند. آنها ترجیح دادند که نرخ بهره کوچک اما بدون ریسک را به وام دادن با بازده کمی بالاتر اما پرریسک تر به دست آورند.

به همین دلیل، مقدار کل ذخایر مازاد پس از سال 2008 با وجود تغییری در نسبت ذخایر الزامی افزایش یافت.

سوالات متداول

بانک ها چه مقدار پول باید در ذخیره نگه دارند؟

مقدار ذخیره از نظر تاریخی بین صفر تا 10 درصد بوده است. در 26 مارس 2020 به صفر رسیده است.

آیا ذخایر بانکی دارایی یا بدهی است؟

ذخایر یک بانک جزئی از دارایی های آن محسوب می شود و در حساب ها و گزارش های سالانه آن درج می شود.

ذخایر بانکی چگونه محاسبه می شود؟

ذخایر یک بانک با ضرب کل سپرده های آن در نسبت ذخیره محاسبه می شود. به عنوان مثال، اگر مبلغ سپرده های بانکی بالغ بر 500 میلیون دلار باشد و ذخیره مورد نیاز آن 10 درصد باشد، 500 را در 0.10 ضرب کنید. حداقل ذخیره مورد نیاز بانک 50 میلیون دلار است.

بانک ها ذخایر خود را کجا نگه می دارند؟

مقداری از آن در گاوصندوق ها در بانک نگهداری می شود. در ایالات متحده ممکن است ذخایر در حساب بانک در یکی از 12 بانک منطقه ای فدرال رزرو نگهداری شود. برخی از بانک های کوچک بخشی از ذخایر خود را در بانک های بزرگتر نگهداری می کنند و در صورت نیاز از آنها استفاده می کنند.

این جریان نقدینگی بین خزانه‌ها در زمان‌های خاصی به اوج خود می‌رسد، مانند فصول تعطیلات که مصرف‌کنندگان پول نقد اضافی خارج می‌کنند. پس از پرداخت یارانه، بانک ها مقداری از نقدینگی اضافی خود را به نزدیکترین بانک فدرال رزرو ارسال می کنند.